Voorlopige voorzieningen in geval van scheiding
Een blog van 17-10-2019
Als jij en jouw (aanstaande) ex-partner besluiten te scheiden, is het het beste als jullie in onderling overleg afspraken over de gevolgen van jullie echtscheiding maken. Maar soms lukt dat niet en is een juridische procedure onvermijdelijk. Helaas duurt een dergelijke procedure vaak lang. En soms zit je in een situatie waar je niet zo lang kunt wachten. Bijvoorbeeld omdat jullie nog samen in een huis wonen en jullie het niet eens worden over wie (voorlopig) in het huis blijft wonen. Of omdat een van jullie niet voldoende inkomsten heeft om zijn/haar kosten van levensonderhoud en/of de kosten van de kinderen te voldoen. In een dergelijke situatie kun je de rechtbank verzoeken een zogenaamde voorlopige voorziening te wijzen. Wat dat is en hoe de procedure verloopt, zal ik hierna aan de hand van een voorbeeld uitleggen.
Recent sprak ik een nieuwe cliënte. Ans, 42 jaar oud, twaalf jaar gehuwd met Bas met wie zij samen drie kinderen heeft. Ans werkt parttime, Bas fulltime. Een aantal maanden geleden hebben zij samen besloten te gaan scheiden, maar de scheidingsprocedure is tot op heden niet in gang gezet. Ans, Bas en de kinderen wonen ook nog samen in de echtelijke woning. In huis hangt een zeer onplezierige sfeer en uit gesprekken met Bas is Ans inmiddels gebleken dat zij en Bas totaal niet op één lijn zitten over de gevolgen van de scheiding. Het is bovendien niet gelukt om een scheidingstraject via een mediator in gang te zetten, reden waarom Ans met mij een afspraak gemaakt heeft. Zij wenst graag eenzijdig het scheidingstraject in gang te zetten. Van een tweetal collega's van haar die eerder gescheiden zijn, heeft zij echter begrepen dat het eenzijdig in gang zetten van een scheidingsprocedure nogal wat tijd in beslag neemt (soms wel een jaar, zo heeft zij begrepen) en dat baart Ans zorgen. De sfeer in huis is om te snijden en Ans vreest dat dit alleen maar erger wordt op het moment dat Bas op de hoogte geraakt van het feit dat Ans een advocaat gevraagd heeft de scheiding in gang te zetten. Ans vindt het ook niet langer in het belang van de kinderen dat zij en Bas nog langer onder één dak blijven wonen. Zij ziet dan ook graag dat vooruitlopend op de scheiding zij en Bas gescheiden van elkaar gaan wonen en vraagt zich af of dit te regelen is. Zo ja, dan vraagt zij zich af hoe het dan met de financiën geregeld moet worden. Haar inkomen is ontoereikend om volledig in haar eigen kosten te kunnen voorzien. Ook vraagt zij zich af hoe de financiën van de kinderen in zo'n geval geregeld worden.
Tijdens ons gesprek heb ik Ans gewezen op de procedure voorlopige voorzieningen. Dit is een soort kort geding procedure waarin de rechter voor de duur van de echtscheidingsprocedure (dat wil zeggen: totdat de rechter in de echtscheidingsprocedure zelf uitspraak gedaan heeft) een aantal (nood)maatregelen neemt. Bijvoorbeeld op het moment dat het niet langer mogelijk is om samen in de echtelijke woning te blijven wonen en onduidelijk is wie er dient te vertrekken.
De procedure vangt aan met een verzoekschrift voorlopige voorzieningen, welk verzoekschrift door een advocaat opgesteld en ingediend moet worden. In dit verzoekschrift dient aangegeven te worden over welke kwestie de rechter, voor de duur van de scheidingsprocedure, een beslissing dient te nemen. In de wet is opgesomd welke zaken in zo'n procedure aan de rechter voorgelegd kunnen worden, te weten:
• wie van partijen voorlopig de echtelijke woning mag blijven gebruiken (en wie van partijen als gevolg daarvan dus dient te vertrekken);
• bij wie van partijen de kinderen voorlopig gaan wonen en hoe in dat geval de zorgregeling met de andere ouder er uit ziet;
• welk bedrag aan kinderalimentatie de niet hoofdverzorgende ouder voorlopig aan de andere (hoofdverzorgende) ouder dient te betalen;
• welk bedrag aan partneralimentatie de meest verdienende partij voorlopig aan de minst verdienende partij dient te betalen;
• welke persoonlijke (tot het dagelijks gebruik strekkende) goederen de ene partij aan de andere partij dient af te geven.
Nadat zo'n verzoekschrift is ingediend dient de rechtbank in beginsel binnen drie weken na datum indiening verzoekschrift een mondelinge behandeling te houden, tijdens welke behandeling de verzoeken (en eventuele tegenverzoeken van de andere partij; de andere partij mag immers ook zijn/ haar eigen wensen aan de rechter voorleggen) besproken worden. Na afloop van deze zitting doet de rechter over het algemeen binnen twee weken schriftelijk uitspraak.
In deze uitspraak legt de rechter vast welke (nood)maatregelen er gelden voor de duur van de scheidingsprocedure. Partijen en hun kinderen weten daardoor waar zij, in ieder geval voorlopig, aan toe zijn. Zo'n uitspraak schept duidelijkheid en zorgt over het algemeen ook voor de nodige rust. Vervolgens kunnen partijen met hun advocaten de echtscheidingsprocedure vervolgen.
Mijn uitleg van de procedure voorlopige voorzieningen stelt Ans gerust. Er bestaat dus inderdaad een mogelijkheid om (op het moment dat het niet lukt om hier samen afspraken over te maken) voor de duur van de echtscheidingsprocedure een tijdelijke regeling te verkrijgen over de woning, de kinderen en de financiën. Ans is zover dat zij de echtscheidingsprocedure in gang wil gaan zetten. Zij laat mij weten Bas te zullen vertellen over ons gesprek en hem te zullen vragen zelf ook een advocaat in de arm te nemen.
Zoë Gademan
